جاسوسی برای راه اندازی کارخانه فرش ایرانی در اسکاندیناوی

نزدیک به ۱۳۲ سال پیش روزنامه سوئدی Bohusläns Allehanda به نقل از نشریات چاپ لندن نوشت که یک تولیدکننده فنلاندی موفق شده است فناوری بافت فرش ایرانی را به اسکاندیناوی وارد کند و خبر از افتتاح اولین کارخانه فرش ایرانی در فنلاند داد.

این خبر روز پنج شنبه ۷ ژوئن ۱۸۸۸ در صفحه سوم این روزنامه محلی در شهر اوده والا در حومه یوتبوری منتشر شد. بر اساس این خبر یک تاجر فنلاندی به نام رونن برای مدت دو سال به ایران فرستاده شد تا فنون بافت فرش اصیل ایرانی را از متخصصین و فرش بافان ماهر بیاموزد. اما از آنجایی که تاجران و هنرمندان ایرانی رمز و راز و شیوه بافت فرش ها را فاش نمیکردند، او مجبور شد که با لباس مبدل و به عنوان یک کارگر ساده در کارگاه های فرشبافی ایران مشغول به کار شود. جالب است بدانید که هزینه سفر و اقامت او نیز از سوی دولت فنلاند تامین شده بود.

رونن تاجر فنلاندی پس از دو سال و زمانی که به بافتن فرش ایرانی تسلط پیدا کرده بود بار و بندیل خود را بست و راهی خانه شد. او پس از بازگشت و با دریافت سرمایه گذاری دولتی توانست اولین کارخانه فرش ایرانی در اسکاندیناوی را تاسیس کند.

فرش ایرانی از قرن ها پیش مورد توجه بسیاری از مردم کشورهای اروپایی قرار گرفته بود و آوازه این محصول ارزشمند از ۱۵۰ سال پیش تمام سوئد را در نوردیده بود. به طوری که فروشگاه های فرش ایرانی در سوئد در زمره فروشندگان لوکس ترین کالاها قرار داشتند و زمانی که هنوز بنز و تسلا و اپل نمادهای لاکچری نبودند، ثروتمندان سوئد به تعداد فرش های ایرانی در کلکسیون کالاهای ارزشمند خود می بالیدند.

در حال حاضر نیز فرش ایرانی کماکان تعداد بسیار اندکی از مشتریان سوئدی خود را حفظ کرده است اما سیاست های اقتصادی نظام حاکم بر ایران و همچنین ضعف بازرگانان ایرانی در تبلیغ و ارائه محصولات به شیوه ای مدرن باعث شده است که بازار فرش ایرانی نیز از رونق بیافتد؛ به ویژه در بازاری که دیگر کشورهای شرقی میلیون ها دلار برای معرفی محصولات خاص خود نظیر فرش های دستباف سرمایه گذاری کرده اند.

در ادامه تصویری نیمه از یک قالی شکار چهارصد ساله ایرانی که هم اکنون در موزه سلطنتی سوئد نگهداری میشود را مشاهده میکنید. این قالی با زیبایی خیره کننده اثر هنرمندان کاشانی در قرن پانزدهم میلادی است. از این فرش تنها سه نمونه وجود دارد که دو نمونه دیگر آن در موزه هایی در وین اتریش و بوستون آمریکا نگهداری میشود. تصویری گرفته شده در سال ۱۸۹۸ نشان میدهد که این فرش جهت تزئین داخلی روی یکی از دیوارهای کاخ استکهلم متعلق به پادشاه وقت سوئد قرار داشته است.

گفتنی است که چهار سال پیش یک هیئت تجاری در استان چهارمحال و بختیاری ایران متعهد شده بود تا جهت فراهم شدن زمینه سفر سرمایه‌گذاران منطقه اسکاندیناوی به این استان بسته‌ای مشتمل بر “فرصت‌های سرمایه‌گذاری چهارمحال و بختیاری”به اتاق بازرگانی و تجارت سوئد – ایران ارائه کند اما مانند بسیاری دیگر از طرح های دولتی در ایران هیچ حاصلی به همراه نداشت.

سالها پیش پیتر ویلبوری محقق فرش کتابی را تحت عنوان فرش بختیاری نگاشته بود و تحقیقات او برای مدتی مورد توجه علاقه مندان به فرش های ایرانی قرار گرفت؛ همچنین سالها پیش مستندی  با عنوان “شب ایرانی” با موضوع فرش دستباف چهارمحال و بختیاری همراه با زیرنویس سوئدی در شبکه های تلویزیونی سوئد پخش شد اما ضعف مدیریت دولتی در بخش بازرگانی ایران منجر به شکست همه تلاش ها در راستای افزایش صادرات فرش دستباف به اروپا شد.

(خواننده گرامی! ایران و ایرانیان حضور پررنگ و نقش برجسته ای را در تاریخ معاصر سوئد و اسکاندیناوی ایفا کرده اند. ما در تحریریه خبر سوئد تصمیم داریم تا از این پس از گهگاهی شما را به سفری در عمق تاریخ سوئد ببریم و ریشه هایی از پیوند ایرانیان با اسکاندیناوی را برای شما به نمایش بگذاریم. با ما همراه باشید و با دیگران دوستان تان به اشتراک بگذارید.)