خطر مرگ در کمین؛ اسپایس به سوئد بازگشته است

گمرک سوئد (Tullverket) از افزایش چشمگیر نوعی جدید و خطرناک از ماده مخدر اسپایس به نام ADB-4en-PINACA خبر داده و نسبت به گسترش مصرف آن در قالب محصولات به ظاهر قانونی هشدار داده است. بر اساس اطلاعات ارائه‌شده در یک بیانیه رسمی، این ماده شیمیایی خطرناک که نوعی کانابینوئید مصنوعی محسوب می‌شود، به‌صورت اسپری بر روی گیاه شاهدانه صنعتی پاشیده می‌شود و از آنجا که ظاهر محصول شبیه به شاهدانه قانونی است، می‌تواند به‌راحتی مصرف‌کننده را فریب دهد.

افزایش کشفیات در سال جاری و هشدار کارشناسان

ینی اوبری Jenny Åberg، کارشناس ارشد در آزمایشگاه Tullverket، در این‌باره اعلام کرد که تنها در چند ماه نخست سال جاری، ۵۴ مورد کشف و ضبط مرتبط با این ترکیب انجام شده است؛ این در حالی است که در کل سال گذشته تنها ۹ مورد از چنین موادی در گمرک کشف شده بود. اوبری در توضیح این پدیده می‌گوید که با بررسی‌های آزمایشگاهی روی محموله‌های کشف‌شده مشخص شده که بسیاری از آن‌ها شامل ترکیبات مصنوعی بسیار قوی بوده‌اند که در کنار گیاهان بی‌ضرر صنعتی استفاده شده‌اند.

وی هشدار داد که خطر اصلی این نوع از اسپایس، در غیرقابل پیش‌بینی بودن اثر آن است، چرا که هیچ دوز مشخص یا استانداردی برای مصرف وجود ندارد. مصرف‌کننده ممکن است تصور کند که ماده‌ای طبیعی و کنترل‌شده را مصرف می‌کند، در حالی که در واقع در معرض ترکیبی شیمیایی با قدرت بالا و اثرات بسیار شدید قرار دارد. اوبری گفت: «چیزی که این موضوع را به‌شدت نگران‌کننده می‌کند این است که مصرف‌کننده نمی‌داند با چه دوزی طرف است و ممکن است دچار مسمومیت شدید، تشنج، یا حتی مرگ ناگهانی شود.»

معضلی که دوباره به سوئد بازگشته است

ظهور مجدد اسپایس در سوئد یادآور موجی از مصرف این نوع مواد در اوایل دهه ۲۰۱۰ است؛ دوره‌ای که مصرف کانابینوئیدهای مصنوعی با بسته‌بندی‌های فریبنده و تبلیغات غلط در میان جوانان رایج شد و در مواردی منجر به مرگ و مسمومیت‌های شدید گردید. در آن زمان، دولت و نهادهای سلامت عمومی تلاش‌های گسترده‌ای برای ممنوعیت و مهار این مواد انجام دادند. اما به نظر می‌رسد اکنون با نسلی جدید از همین تهدید قدیمی مواجه هستیم، با این تفاوت که روش‌های توزیع و ترکیب مواد بسیار پیچیده‌تر و پنهان‌کارانه‌تر شده‌اند.

منشأ محموله‌ها و مسیر قاچاق به سوئد

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از محموله‌های کشف‌شده از کشورهای اروپای شرقی، به‌ویژه جمهوری چک و اسلواکی به سوئد ارسال شده‌اند. قاچاقچیان با استفاده از پست‌های بین‌المللی و بسته‌بندی‌های قانونی، این مواد را وارد کشور می‌کنند. در بسیاری از موارد، برچسب‌ها و بسته‌بندی‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مواد به عنوان مکمل گیاهی، داروی گیاهی یا محصولات آرایشی معرفی می‌شوند. این تاکتیک باعث می‌شود که شناسایی اولیه آن‌ها توسط مأموران گمرک دشوار باشد و خطر ورود گسترده‌تر این مواد به کشور را افزایش دهد.

واکنش گمرک و درخواست برای اقدامات فوری

گمرک سوئد خواستار افزایش منابع و توانمندی برای مقابله با این تهدید شده است. این نهاد از دولت خواسته تا قوانین مربوط به مواد روان‌گردان مصنوعی را به‌روزرسانی کرده، بودجه‌ی بیشتری برای شناسایی پیشرفته آزمایشگاهی فراهم کند و همچنین همکاری‌های بین‌المللی با کشورهای مبدأ را گسترش دهد.

در کنار اقدامات رسمی، گمرک از عموم مردم نیز خواسته تا در صورت مشاهده بسته‌های مشکوک یا رفتارهای غیرعادی مرتبط با مواد مخدر، موضوع را فوراً به پلیس یا گمرک اطلاع دهند. به گفته مقامات، آگاهی عمومی و مشارکت شهروندان نقش کلیدی در مهار این تهدید نوظهور دارد.

سلامت جوانان در خطر

کارشناسان حوزه سلامت نسبت به اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت این نوع مواد هشدار داده‌اند. ADB-4en-PINACA می‌تواند باعث ایجاد توهم شدید، بی‌هوشی، مشکلات قلبی و تنفسی، آسیب مغزی و در مواردی منجر به مرگ شود. نوجوانان و جوانانی که بدون اطلاع دقیق از ترکیبات و ماهیت واقعی این مواد به سراغ آن‌ها می‌روند، بیشترین آسیب را خواهند دید.

در شرایطی که بازار مواد مخدر به‌سرعت در حال تغییر و تطبیق با روش‌های جدید توزیع و فریب است، هشدارهای گمرک و نهادهای بهداشتی باید جدی گرفته شود. جلوگیری از فاجعه‌ای دیگر مشابه با سال‌های ابتدایی دهه ۲۰۱۰، مستلزم اقدام هماهنگ، سریع و گسترده در سطح ملی و بین‌المللی است.