تحقیقات جدید نشان می‌دهد که روسیه در بیش از ۶۰ حمله هیبریدی علیه کشورهای اروپایی نقش داشته است. این حملات که شامل عملیات سایبری، خرابکاری و جنگ اطلاعاتی می‌شوند، به‌عنوان بخشی از تلاش‌های مسکو برای بی‌ثبات‌سازی اروپا و تضعیف ناتو و اتحادیه اروپا ارزیابی شده‌اند.
افزایش تهدیدهای هیبریدی از سوی روسیه
بر اساس گزارشی که توسط شبکه‌های خبری عمومی اروپا، از جمله تلویزیون سوئد (SVT)، منتشر شده است، تعداد و شدت حملات هیبریدی در حال افزایش است. به گفته توماس نیلسون، رئیس سازمان اطلاعات نظامی سوئد (Must)، این اقدامات نه تنها رو به افزایش است، بلکه روسیه نیز در اجرای آن‌ها ریسک‌های بیشتری را می‌پذیرد. وی در مصاحبه‌ای اظهار داشت: “روسیه به دنبال ایجاد شکاف در میان اعضای ناتو و اتحادیه اروپا است. هدف این کشور، تضعیف انسجام داخلی اروپا و گسترش بی‌اعتمادی در جوامع ماست.”
روش‌های متنوع و استفاده از نیروهای نیابتی
مطالعات نشان می‌دهد که روسیه در حملات خود، از روش‌های مختلفی بهره می‌برد. علاوه بر حملات سایبری، که شامل نفوذ به شبکه‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی می‌شود، عملیات تأثیرگذاری از طریق انتشار اخبار جعلی و تبلیغات هدفمند نیز بخش مهمی از استراتژی کرملین محسوب می‌شود.
بر اساس اطلاعات نهادهای امنیتی، روسیه در این اقدامات از گروه‌های نیابتی نیز استفاده می‌کند. این گروه‌ها که شامل جنایتکاران سازمان‌یافته، مزدوران اینترنتی و افراد فریب‌خورده آنلاین هستند، مأموریت دارند تا عملیات‌های تخریبی را بدون رد پای مستقیم کرملین انجام دهند. فردریک هالستروم، رئیس عملیات در سازمان امنیت سوئد (Säpo)، در این زمینه هشدار داده و گفته است: “روسیه تلاش می‌کند افرادی را برای انجام اقدامات مخرب استخدام کند، بدون اینکه خود مستقیماً درگیر شود. ما به‌دقت این موضوع را زیر نظر داریم.”
تمرکز بر شرق اروپا و خطر گسترش حملات به شمال اروپا
گزارش‌ها نشان می‌دهند که بیشتر این حملات در کشورهای اروپای شرقی مانند لهستان، کشورهای بالتیک و آلمان رخ داده‌اند. اما کارشناسان امنیتی معتقدند که در آینده، کشورهای اسکاندیناوی، از جمله سوئد، نیز ممکن است هدف این حملات قرار گیرند. هنریک هگستروم، مشاور استراتژیک در دانشگاه دفاعی سوئد، می‌گوید: “با توجه به اینکه سوئد به ناتو پیوسته، دیر یا زود روسیه تمرکز خود را به این منطقه معطوف خواهد کرد. پوتین به‌صراحت اعلام کرده که عضویت سوئد در ناتو پیامدهایی خواهد داشت.”
توماس نیلسون نیز تأکید می‌کند که در حال حاضر، بیشتر منابع روسیه به جنگ اوکراین اختصاص دارد، اما در صورت کاهش تنش‌ها در آنجا، مسکو ممکن است منابع خود را به سمت کشورهای شمال اروپا و سوئد هدایت کند.
مستندات و تحقیقات انجام‌شده
شبکه خبری SVT با همکاری رسانه‌های عمومی اروپایی و شبکه خبرنگاران تحقیقاتی EBU، حدود ۸۰ مورد حمله هیبریدی در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ را بررسی کرده است. از این میان، بیش از ۶۰ مورد مستقیماً به روسیه نسبت داده شده‌اند.
دو مورد از این حملات مربوط به سوئد بوده است:
- حمله سایبری به ۱۰۰ شرکت سوئدی که گروه عامل آن به روسیه مرتبط دانسته شده است.
- عملیات تأثیرگذاری از طریق یک بنیاد روسی که هدف آن دستکاری افکار عمومی در سوئد بوده است.
در طول این بررسی‌ها، برخی از موارد که هنوز شواهد کافی برای تأیید دخالت روسیه در آن‌ها وجود نداشت، کنار گذاشته شدند. به‌عنوان مثال، یکی از موارد بررسی‌شده مربوط به خروج یک قطار از ریل در سوئد بود که در نهایت ارتباطی با حملات هیبریدی نداشت.
دولت روسیه هرگونه دخالت در این حملات را رد کرده است. با این حال، کارشناسان امنیتی هشدار می‌دهند که تهدیدات ناشی از جنگ هیبریدی همچنان رو به افزایش است و اروپا باید برای مقابله با این چالش آماده باشد.
