در یک رویداد تاریخی و پس از سالها کشمکش ها فراوان سیاسی و اجتماعی، پارلمان اروپا در امروز چهارشنبه ۱۰ آپریل، به پیمان جدید پناهندگی و مهاجرت که تحت نظارت یلوا یوهانسون، کمیسر امور داخلی اتحادیه اروپا، تدوین شده، رأی مثبت داد. این تصویب نتیجه ای است از هشت سال مذاکرات سیاسی و تلاش های دیپلماتیک، که بالاخره به توافقی تاریخی منجر شد و حالا تنها چند قدم مانده به اجرایی شدن کامل آن است.
یوهانسون پس از پایان رای گیری رأی گیری ضمن ابراز خوشنودی از به نتیجه رسیدن این لایحه توضیح داد که این پیمان، نظم بیشتری به مسائل مهاجرت و پناهندگی خواهد بخشید و در عین حال حقوق پناهجویان را محافظت می‌کند.
حمایت اکثریت اعضای پارلمان از قانون جدید
رأی گیری امروز که به سرعت و در سلسله ای از جلسات کوتاه در اوایل شامگاه امروز برگزار شد، با حمایت احزاب محافظه کار، لیبرال و سوسیال دموکرات های میانه رو همراه بود. این پشتیبانی کافی بود تا به مجموعه ای از لوایح در پیمان پناهندگی و مهاجرت که بسیار مورد بحث بودند، جواب مثبت داده شود.
با وجود حمایت ها، رأی گیری برای برخی لوایح، به ویژه آن‌هایی که به حمایت بین‌المللی و مدیریت بحران‌ها مربوط می‌شدند، دشوار بود. اما پس از تصویب با ۳۰۱ رأی در مقابل ۲۶۹ در دور اول و ۳۰۱ در مقابل ۲۷۲ در دور دوم، مشخص شد که اکثریت قاطعی حاصل شده است.
واکنش‌ها به تصویب پیمان
پیمان جدید که به شدت تحت تأثیر سیاست‌های سوئدی شکل گرفته، شامل برنامه‌هایی برای حمایت بهتر از کشورهایی است که نیازمند کمک برای مدیریت فشارهای مهاجرتی هستند. توماس توبه (حزب مودرات های سوئد)، که در پارلمان اروپا مسئولیت مهمی در تدوین این لوایح داشت، می‌گوید: «این پیمان به ما کمک می‌کند تا به شکلی بهتر به کشورهایی که به کمک نیاز دارند یاری رسانیم و مطمئناً برای سوئد نیز به کاهش مهاجرت منجر خواهد شد.»
در مقابل، مالین بیورک (از حزب چپ سوئد) از بخش هایی از قوانین جدید که مربوط به پناهندگان سهمیه ای استقبال کرد اما کلیت این پیمان را نا امید کننده توصیف کرده است: «این ناامید کننده است که سیاست‌ها در سطح اروپا به شدت به سمت راست‌گرایان متمایل شده و حتی شاهد هستیم که سوسیال دموکرات‌ها و لیبرال‌های سوئد نیز می‌گویند این تنها چیزی است که می‌توان انجام داد.»
پیامدها و چشم‌انداز قوانین جدید مهاجرتی اتحادیه اروپا
با تصویب این لوایح در پارلمان اروپا، همه چیز برای تأیید نهایی توسط کشورهای عضو در نشست وزیران، که احتمالاً در تاریخ ۲۹ آوریل برگزار شود، آماده است. پس از آن، کشورها دو سال فرصت خواهند داشت تا قوانین جدید را به اجرا درآورند.
همزمان با رای گیری امروز، اعتراضاتی از سوی فعالان جوان حامی حقوق پناهندگان و احزاب چپ در سراسر اتحادیه اروپا نیز در جریان بود و از سوی دیگر نیز احزاب راست افراطی ضد پناهنده پذیری نیز این پیمان را بیش از حد ملایم دانستند. از میان نمایندگان سوئدی، احزاب M, S, L, C و KD به تمامی لوایح رأی مثبت دادند در حالی که حزب محیط زیست MP به هشت مورد از ده مورد و احزاب چپ V و دموکرات های سوئد SD نیز به هفت مورد آن رای منفی دادند.
پیمان جدید سیاست های مشترک مهاجرتی و پناهندگی اروپا شامل این موارد میشود
پیمان جدید پناهندگی و مهاجرت اتحادیه اروپا که امروز در مقر پارلمان اروپا در بروکسل بلژیک به تصویب رسید در ده بخش مختلف سیاست‌های گسترده‌ای را برای مدیریت جریان‌های مهاجرتی و پناهندگی ارائه داده است. در ادامه به طور کلی به هر یک از این بخش‌ها می‌پردازیم:
۱. تقویت کنترل‌ها در مرزهای بیرونی
یکی از اصلی‌ترین اهداف پیمان جدید، تقویت کنترل‌های امنیتی در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا است. این امر شامل افزایش نظارت‌ها و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند سیستم‌های تشخیص چهره و اسکن بیومتریک میشود. هدف از این تقویت‌ها، جلوگیری از ورود غیرمجاز به خاک اروپا و شناسایی سریع‌تر و دقیق‌تر افراد است تا امکان سوءاستفاده از سیستم‌های پناهندگی کاهش یابد و امنیت داخلی اتحادیه تقویت شود.
۲. فرآیند سریع‌تر برای بازگرداندن افراد
پیمان جدید فرآیندهای بازگرداندن افرادی که به طور غیرقانونی در اتحادیه اروپا حضور دارند را خیلی سریع تر خواهد کرد. با تصویب این قوانین ادارات مهاجرت، پلیس و سایر ارگان های دولتی بسیار راحت تر و بدون پروسه های طولانی اداری قادر به بازگرداندن مهاجران غیرقانونی خواهند بود. این تغییرات شامل کاهش زمان بررسی پرونده‌ها و افزایش همکاری‌ها با کشورهای مبدأ برای تسهیل فرآیندهای اداری مرتبط است. این تغییرات با هدف کاهش فشار بر سیستم‌های پناهندگی و افزایش کارایی اقدامات بازگرداندن، در نظر گرفته شده است.
۳. دسته‌بندی و تفکیک افراد بر اساس شرایط پناهندگی
این بخش از پیمان به فرآیند دسته‌بندی و تفکیک سریع پناهجویان واجد شرایط از کسانی که احتمال اقامت آنها کم است، اختصاص دارد. با اجرای این سیاست، اتحادیه اروپا قصد دارد منابع خود را به طور مؤثرتری تخصیص دهد و به درخواست‌های معتبر پناهندگی با سرعت و دقت بیشتری رسیدگی کند. با اجرای این سیاست پناهندگانی که دلایل واضح تری برای دریافت حق پناهندگی دارند سریع تر اقامت خواهند گرفت و به پرونده آنها خارج از صف سایر پناهندگان که دلایل ضعیف تری دارند رسیدگی خواهد شد.
۴. حفظ و احترام به حقوق پناهجویان
تاکید پیمان جدید بر حفظ کرامت و حقوق اساسی پناهجویان است، به طوری که تمامی اقدامات، از دستگیری تا بازگرداندن، باید در چارچوب قوانین بین‌المللی و اروپایی انجام پذیرد. این امر شامل دسترسی به خدمات حقوقی، پزشکی و اجتماعی میشود تا اطمینان حاصل شود که پناهجویان در تمام مراحل فرآیند مورد احترام قرار گیرند و حقوق‌شان نقض نشود.
۵. سیاست‌های همکاری و تقسیم مسئولیت‌ها
پیمان جدید رویکردهایی را نیز برای تقسیم برابر مسئولیت‌ها و بارهای ناشی از مهاجرت بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا ارائه میدهد. این رویکردها شامل مکانیزم‌هایی برای بازتوزیع پناهجویان در سراسر اتحادیه به منظور جلوگیری از فشار بیش از حد بر برخی کشورها و افزایش همکاری در رسیدگی به مسائل پناهندگی است. این بخش از قوانین این امکان را به کشورهای اروپایی میدهد که در صورت ورود تعداد زیادی پناهجو بخشی از آنها را بدون در نظر گرفتن کشور مبدا یا مقصد به کشورهای دیگر عضو اتحادیه بفرستند.
۶. استراتژی‌های پیشگیری و مدیریت بحران
این بخش به تدوین استراتژی‌های موثر برای مقابله با بحران‌های احتمالی در زمینه مهاجرت و پناهندگی می‌پردازد. استفاده از اطلاعات و پیش‌بینی‌های دقیق به اتحادیه اروپا امکان میدهد که به سرعت و به طور مؤثر به تغییرات و چالش‌های ناگهانی پاسخ دهد.
۷. اصلاحات در قوانین دوبلین
پیمان مهاجرت جدید قوانین دوبلین را که به تعیین کشور مسئول برای بررسی درخواست‌های پناهندگی می‌پردازد، بازنگری کرده است. این اصلاحات به ساده‌سازی و شفاف‌سازی فرآیندها کمک کرده و اطمینان میدهد که درخواست‌ها به طور عادلانه و منصفانه در سراسر اتحادیه بررسی شوند. از جمله پیامدهای جایگزینی قانون دابلین ۳ با قوانین جدید این است که کشوری که یک پناهنده برای از مرز آن وارد اتحادیه اروپا شده است مسئول قطعی رسیدگی به پرونده آن پناهنده خواهد بود؛ بدین ترتیب ترفند مخفی شدن چندین ماهه برای جلوگیری از استرداد به کشور اول دیگر عمل نخواهد کرد.
۸. مکانیزم‌های نظارت و ارزیابی
این پیمان مکانیزم‌های مستقلی نیز برای نظارت بر اجرای قوانین و ارزیابی اثربخشی آنها در سطح اتحادیه را تعریف کرده است. این مکانیزم ها شامل ایجاد نهادهای نظارتی میشوند که به طور منظم گزارش‌هایی در مورد رعایت استانداردها و کیفیت اقدامات اتخاذ شده ارائه می‌دهند.
۹. تقویت همکاری‌های بین‌المللی
پیمان جدید بر تقویت روابط و همکاری‌ها با کشورهای مبدأ و ترانزیت مهاجرت نیز تأکید دارد. این امر به منظور کاهش فشارهای مهاجرتی و کمک به توسعه اقتصادی این کشورها به اجرا درمی‌آید و شامل پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشترک و برنامه‌های کمکی میشود.
۱۰. ایجاد و تقویت مکانیزم‌های پشتیبانی مالی و فنی
بخش پایانی این پیمان به ایجاد و تقویت بنیادهای مالی و فنی می‌پردازد که به کشورهای عضو کمک می‌کند تا با چالش‌های مهاجرت و پناهندگی به طور مؤثرتری مواجه شوند. این همکاری ها شامل تخصیص بودجه‌های اختصاصی برای پروژه‌های مرتبط با مهاجرت و استفاده از تکنولوژی‌های نوین در مدیریت مرزها و پردازش درخواست‌ها میشود.
جزئیات پیمان جدید پناهندگی و مهاجرت اتحادیه اروپا
پیمان جدید پناهندگی و مهاجرت اتحادیه اروپا جزئیات فراوان و نکات بسیار متنوعی دارد که اکنون با توجه به تصویب آن خبر سوئد در طول روزهای آینده بخش هایی بیشتر از جزئیات این پیمان و سیاست های جدید را به مرور منتشر خواهد کرد. از جمله سیاست ها و تعاریف جدید میتواند به موارد زیر اشاره کرد:
کنترل اجباری مرزی: رسیدگی به اصالت درخواست پناهندگی در مرزهای اتحادیه اروپا
کنترل اجباری مرزی که یکی از تغییرات اساسی در نظر گرفته شده در پیمان جدید اتحادیه اروپاست، به منظور سرعت بخشیدن به بررسی درخواست‌های پناهندگی در مرزهای خارجی اتحادیه تصویب شده است. این کنترل مرزی مشخص می‌کند که کدام درخواست‌ها واقعی هستند، کدام بی‌اساس هستند یا کدام درخواست های کلا نباید مورد بررسی قرار گیرند. پناهجویانی که در این نتوانند از این کنترل اولیه عبور کنند، قادر نخواهند بود وارد خاک کشورهای عضو اتحادیه شوند و باید در همان نزدیکی مرزها، مناطق ترانزیتی، یا مکان‌های خاص دیگری که تعیین شده است، بمانند تا به وضعیت پرونده آنها رسیدگی شود.
این فرآیند زمانی اعمال میشود که شخصی در یکی از گذرگاه‌های مرزی خارجی اتحادیه اروپا درخواست پناهندگی ارائه دهد، یا پس از دستگیری به دلیل عبور غیرقانونی از مرز اعلام پناهندگی کرده باشد. این سامانه کنترل مرزی برای کشورهای عضو اجباری است، مخصوصاً اگر متقاضی به نظر برسد که تهدیدی برای امنیت ملی یا نظم عمومی باشد، یا اطلاعات غلطی به مقامات داده باشد، یا از کشوری باشد که نرخ پذیرش درخواست‌های پناهندگی آن کمتر از ۲۰ درصد است. کودکان بی‌سرپرست معمولاً تحت این رویه قرار نمی‌گیرند، مگر اینکه آنها هم تهدیدی برای امنیت شناخته شوند.
همچنین، سیستم اولویت‌بندی برای تعیین اینکه کدام دسته از درخواست‌ها باید در اولویت بررسی قرار گیرند تعریف شده است. درخواست‌های مربوط به کودکان و خانواده‌های آنها باید در اولویت باشند. کشورهای عضو باید مکانیزم‌هایی را برای نظارت بر رعایت حقوق اساسی در طی اجرای این رویه مرزی تنظیم کنند.
پایان عمر قانون دوبلین ۳؛ دیگر پنهان نشوید!
پیمان جدید جایگزین قوانین دوبلین خواهد شد. در قوانین دوبلین، قواعدی برای تعیین اینکه کدام کشور عضو مسئول بررسی درخواست پناهندگی است (که ممکن است منجر به انتقال پناهجو به کشور عضوی غیر از جایی که وی زندگی می‌کند شود) مشخص شده بود. آیین‌نامه جدید، معیارهای مسئولیت‌پذیری را روشن‌تر می‌کند و قوانین مربوط به انتقال متقاضیان را سازگار و کارآمدتر می‌سازد. بر اساس آیین‌نامه جدید، پناهجویان باید درخواست خود را در کشور عضوی که اولین بار وارد شده‌اند یا اقامت قانونی دارند، ثبت کنند.
با این حال، تحت شرایط بسیار خاص، کشور عضو دیگری میتواند مسئول رسیدگی به درخواست شود. اگر متقاضی مدرک تحصیلی (که از شش سال گذشته نباشد) از مؤسسه آموزشی در یکی از کشورهای اتحادیه اروپا داشته باشد، بر اساس توافق، آن کشور عضو مسئول بررسی درخواست برای حمایت بین‌المللی خواهد بود.
علاوه بر این، معیار مربوط به پیوند خانوادگی نیز گسترش یافته است؛ به طوری که علاوه بر اعضای خانواده که از حمایت بین‌المللی برخوردار هستند، شامل افرادی نیز میشود که بر اساس مجوز اقامت دائم اتحادیه اروپا، شهروند شده‌اند یا نوزادان تازه متولد شده‌اند.
مطالعه جزئیات بیشتر از قوانین جدید پناهندگی (در وبسایت پارلمان اروپا)
