در یک تصمیم جنجالی و غیرمنتظره، یوهان پرشون، رهبر حزب لیبرال‌ها (Liberalerna) و وزیر آموزش سوئد، از سمت رهبری حزب استعفا داد. پرشون که تنها سه سال پیش هدایت حزب را در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخی آن بر عهده گرفته بود، در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که قصد دارد پیش از انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۶ جای خود را به چهره‌ای تازه بسپارد. او گفت: «اکنون زمان آن رسیده که مشعل را به فردی دیگر بدهم که بتواند با نیرویی تازه، لیبرال‌ها را به سوی آینده‌ای قدرتمند هدایت کند.»
اما پشت این استعفای ظاهراً داوطلبانه، مجموعه‌ای از بحران‌های سیاسی، اخلاقی و راهبردی نهفته است که میتواند نه تنها آینده حزب لیبرال‌ها، بلکه تعادل کل ائتلاف راست‌گرای سوئد را نیز با تهدیدی جدی روبه‌رو کند.
رهبری در سایه‌ی اختلافات داخلی و بحران هویت
یوهان پرشون در آوریل ۲۰۲۲ پس از کناره‌گیری نیامکو سابونی، به عنوان رهبر موقت حزب انتخاب شد و در نوامبر همان سال به‌طور رسمی تأیید شد. او با هدف اصلی نجات حزب از سقوط کامل و عبور از آستانه ۴ درصدی ورود به پارلمان، رهبری لیبرال‌ها را در دست گرفت. موفقیت اولیه در وارد کردن حزب به دولت ائتلافی همراه با حزب میانه‌رو (Moderaterna)، دموکرات‌های سوئد (SD) و دموکرات‌های مسیحی (KD) نقطه عطفی برای لیبرال‌ها به شمار می‌رفت.
اما این موفقیت، هزینه‌هایی سنگین برای پرشون و حزب او داشت. ورود به همکاری رسمی با حزب دموکرات‌های سوئد، حزبی با پیشینه راست افراطی و سیاست‌های سخت‌گیرانه علیه مهاجران، باعث ریزش شدید بخشی از پایگاه سنتی لیبرال‌ها شد. اختلافات داخلی درباره این همکاری به جایی رسید که بخش قابل توجهی از اعضا و حامیان قدیمی حزب، آن را خیانت به اصول کلاسیک لیبرالیسم دانستند.
به گفته ماتس کنتسون، تحلیلگر سیاسی در SVT، «یوهان پرشون موفق شد لیبرال‌ها را دوباره سر پا کند، اما تاوان سنگینی بابت ائتلاف با SD داد. این همکاری باعث شد حزب از نظر هویتی دچار بحران شود.»
آمارهای نگران‌کننده و سقوط آزاد در نظرسنجی‌ها
در آخرین نظرسنجی مشترک SVT/Verian، حزب لیبرال‌ها تنها ۲.۸ درصد از حمایت عمومی را به دست آورد. این رقم نه‌تنها بسیار پایین‌تر از آستانه‌ی لازم برای ورود به پارلمان است، بلکه یک هشدار جدی برای بقای سیاسی این حزب محسوب می‌شود. در چنین شرایطی، حتی خود پرشون نیز به این نتیجه رسید که ادامه رهبری‌اش میتواند شانس حزب در انتخابات ۲۰۲۶ را به خطر بیندازد. او در سخنانش اشاره کرد: «وقتی من حزب را تحویل گرفتم، در آستانه حذف از سیاست ملی بود. حالا وقت آن است که کسی دیگر با انرژی جدید، مأموریت را به سرانجام برساند.»
افشای تخلف مالی؛ ضربه نهایی به اعتبار سیاسی پرشون
تنها چند ساعت پس از اعلام استعفا، رادیو سوئد (SR) افشا کرد که یوهان پرشون برخلاف مقررات دولتی، سهام خود در چند شرکت خصوصی را اعلام نکرده بود. این موضوع بلافاصله به کمیته قانون اساسی پارلمان (KU) ارجاع شد و واکنش‌های شدیدی از سوی احزاب مخالف، به ویژه حزب چپ به رهبری نوشی دادگستر به دنبال داشت.
کارین روگشو، نماینده حزب چپ در پارلمان، در واکنش به این تخلف گفت: «نمی‌توان باور کرد که یک وزیر به‌این اندازه در اعلام دارایی‌هایش بی‌مسئولیت باشد. این نوع رفتارها اعتماد عمومی به دولت را از بین میبرد.»
اگرچه پرشون در واکنش به این گزارش گفت که این اتفاق “اشتباهی انسانی” بوده، اما در فضای سیاسی ملتهب کنونی، این توضیح برای بسیاری از مردم و رسانه‌ها قابل قبول نبود.
پیامدهای استعفا؛ ائتلاف راست در آستانه بحران
استعفای یوهان پرشون نه‌تنها آینده حزب لیبرال‌ها را وارد یک دوره بلاتکلیفی کرده، بلکه انسجام ائتلاف راستگرا به رهبری نخست‌وزیر اولف کریسترشون را نیز در معرض تهدید قرار داده است. حزب لیبرال‌ها یکی از چهار ستون اصلی این ائتلاف بود و از آنجا که اختلافات داخلی در این حزب حول محور همکاری با SD می‌چرخد، تغییر رهبری میتواند به بازنگری در نحوه مشارکت این حزب در دولت منجر شود.
به‌ویژه اگر جانشین پرشون بخواهد فاصله خود را از SD افزایش دهد، احتمالاً با مقاومت دیگر احزاب ائتلافی روبه‌رو خواهد شد. برخی ناظران معتقدند اگر جانشین او از طیف منتقدان همکاری با SD باشد، حتی امکان فروپاشی دولت ائتلافی در سال ۲۰۲۵ نیز دور از ذهن نیست.
جانشینان احتمالی؛ نام رومینا پورمختاری در صدر
در میان گزینه‌های جانشینی، نام رومینا پورمختاری، وزیر اقلیم و محیط زیست، بیشتر از همه مطرح شده است. اتحادیه جوانان لیبرال‌ها (LUF) به‌صورت رسمی او را برای رهبری حزب معرفی کرده است.
آنتون هولملوند، رئیس LUF، در مصاحبه‌ای با Svenska Dagbladet گفت: «رومینا شخصیتی الهام‌بخش است. بسیاری از جوانان به‌خاطر او در حزب مانده‌اند. او میتواند لیبرال‌ها را از نو تعریف کند.»
پورمختاری که از نسل مهاجران ایرانی‌تبار است و در حال حاضر جوان‌ترین وزیر دولت سوئد محسوب می‌شود، رویکردی بازتر نسبت به مهاجرت و تغییرات اقلیمی دارد و میتواند فاصله لیبرال‌ها را از SD بیشتر کند؛ امری که احتمالاً منجر به بازآرایی در سیاست ائتلافی خواهد شد و نهایتا میتواند به سقوط آنی دولت فعلی و بازگشت احزاب چپ گرا به قدرت منتهی شود.
واکنش‌ها؛ احترام و انتقاد در کنار هم
شخصیت‌های مختلف سیاسی نسبت به استعفای پرشون واکنش نشان داده‌اند. اولف کریسترشون، نخست‌وزیر، از “دستاوردهای مهم پرشون در آموزش، اشتغال و نظام مدارس” تمجید کرد و برای او آرزوی موفقیت نمود. ابا بوش، رهبر دموکرات‌های مسیحی، نیز از «لحظات گرم و همکاری صمیمی» یاد کرد.
در مقابل، نوشی دادگستر، رهبر حزب چپ، پرشون را “فردی شوخ و بی‌پرده” توصیف کرد اما در عین حال انتقادهای جدی به عملکرد او در مورد سهام‌داری وارد کرد. گوران گرایدر، روزنامه‌نگار سوسیال‌دموکرات، گفت: «پشون تحت فشار شدید روانی بود. او قربانی تضادهای درونی حزب شد. قبول حمایت از SD هویت لیبرال‌ها را نابود کرد.»
حزب لیبرال‌ها اعلام کرده است که ۲۴ ژوئن کنگره‌ای فوق‌العاده برای تعیین رهبر جدید برگزار خواهد کرد. تا آن زمان، پرشون همچنان به عنوان وزیر آموزش باقی خواهد ماند. اما با توجه به شرایط کنونی، این کنگره فراتر از یک تغییر رهبری ساده خواهد بود؛ بلکه نقطه‌ای تعیین‌کننده برای آینده‌ی مشارکت لیبرال‌ها در دولت، روابطشان با SD و حتی بقای سیاسی‌شان در انتخابات آتی خواهد بود.
